• Nebyly nalezeny žádné výsledky

Digestive system

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Podíl "Digestive system"

Copied!
87
0
0

Načítání.... (zobrazit plný text nyní)

Fulltext

(1)

Digestive system

Glands and peritoneum

© David Kachlík 30.9.2015

(2)

Glands of the digestive tube

glandulae salivariae = salivary glands

pancreas

hepar = liver

vesica fellea + ductus choledochus =

gallbladder + bile duct

(3)

Salivary glands (Glandulae oris)

• major salivary glands (glandulae salivariae majores)

gl. parotidea

gl. sublingualis

gl. submandibularis

• minor salivary glands (glandulae salivariae minores)

– gll. labiales, buccales, molares, palatinae – gll. linguales anteriores (Blandini-Nuhni) – gll. lingulaes posteriores

• pars profunda = gl. gustatoria (von Ebneri)

• pars superficialis = gl. radicis linguae (Weberi)© David Kachlík 30.9.2015

(4)

Glandulae salivariae majores

• capsula

(collagen fibres) 

septa

• secretory part

– serous, mucous and myoepithelial (basket) cells

• system of ducts

– intralobular

• intercalated striated

– excretory

(5)

Glandulae salivariae - cells

• serous cells

• acinus (pyramid shape)

• produce proteins

• basophillic, ER, GA

• microvilli apically, secretory granules

• mucous cells

• cuboidal, columnar

• form tubules

• produce mucus light granula (which can fuse)

• viscose secretion more distally than serous cells

© David Kachlík 30.9.2015

(6)

Glandulae salivariae - cells

• cells of intercalated duct

• simple flat / low cuboidal epithelium

• lactoferin, lysozyme

ductus intercalati

converge in ductus striati

• cells of striated duct

• radial arrangement

• striation = fold of BM + mitochondria

• cells transporting ions

• form hypotonic saliva

(7)

Glandulae salivariae

into intelobular

ducts

© David Kachlík 30.9.2015

(8)

Glandula parotidea

• ductus parotideus Stenoni → above upper M2

• pars profunda et superficialis

– in between plexus intraparotideus n. VII

• glandula parotidea accessoria

• regio parotideomasseterica innervation:

parasympathetic: n. IX → n. tympanicus → n.

petrosus minor (Jacobson‘s anastomosis)  ganglion oticum → n. auriculotemporalis

sympathetic: truncus sympaticus → ggl. cervicale

(9)

Glandula parotidea – structure

• pure serous, compound acinar gland

• ramified acines, long ducts

• plasmocytes in lamina propria - IgA  complexes with secretory component

(synthetized in serous, intercalated and striated parts)

• PAS+ granule (polysacharids, amylase)

• 25% of saliva volume

© David Kachlík 30.9.2015

(10)
(11)

Glandula submandibularis

• ductus submandibularis Whartoni

caruncula sublingualis

• trigonum submandibulare

innervation: parasympathetic: n. VII →

chorda tympani → n. lingualis → ganglion submandibulare

sympathetic: truncus sympathicus → ggl.

cervicale sup. → plexus a. facialis

© David Kachlík 30.9.2015

(12)

Glandula submandibularis – structure

• seromucous, compound tubulo-acinar gland

• serous acines adjacent to mucous tubules are transformed in serous demilunes

(semiluna serosa – semiluna Giannuzzi- Heidenhain)

• serous elements prevail

(basophilic cytoplasm)

• PAS+ granule

(13)

© David Kachlík 30.9.2015

(14)

Glandula sublingualis

• ductus sublingualis major Bartholini →

caruncula sublingualis

• ductus sublinguales minores → plicae sublinguales

innervation: identical with glandula

submandibularis

(15)

Glandula sublingualis – structure

• seromucous, compound tubulo-acinar gland

• mucous cells prevail

• no intercalated ducts

• short striated ducts

• 5% of saliva volume

© David Kachlík 30.9.2015

(16)
(17)

Pancreas

• description: caput (processus uncinatus,

incisura), collum, corpus (margines, facies), cauda

• structure: ductus pancreaticus Wirsungi (sphincter d.p.), d.p. accessorius Santorini

• insulae pancreaticae Langerhansi (1%)

• fixation: lig. pancreaticosplenicum, -colicum, vasa mesenterica sup.

• syntopy: duodenal window L2, secondary retroperitoneal organ

© David Kachlík 30.9.2015

(18)

Pancreas

• Popis: caput (processus uncinatus, incisura), collum, corpus (margines, facies), cauda

• Stavba: ductus pancreaticus Wirsungi

(sphincter d.p.), d.p. accessorius Santorini

• Insulae pancreaticae Langerhansi (1%)

• Fixace: lig. pancreaticosplenicum, - colicum, vasa mesenterica sup.

• Syntopie: duodenální okénko L2, sekundárně

(19)

© David Kachlík 30.9.2015

(20)
(21)

Pancreasarterial supply

caput:

truncus coeliacus  a. hepatica

communis  a. gastroduodenalis  a.

pancreaticoduodenalis sup. post. + sup.

ant. + aa. retroduodenales

a. mesenterica sup.  a.

pancreaticoduodenalis inf.  ramus ant.

+ ramus post.

corpus et cauda:

truncus coeliacus  a. splenica  rr.

pancreatici

© David Kachlík 30.9.2015

(22)
(23)

Pancreas – other supply

veins:

• vv. pancreaticoduodenales → v. mesenterica sup.

→ v. portae

• vv. pancreaticae → v. splenica → v. portae lymph drainage:

• n.l. pancreaticoduodenales, mesenterici sup. → n.l.

lumbales nerves:

• parasympathetic – n. X

• sympathetic – truncus sympaticus → nn. splanchnici major + minor → ggl. coeliacum + mesentericum

sup. © David Kachlík 30.9.2015

(24)
(25)

Pancreas – mixed gland

• pars exocrinna – serous, compound tubulo-acinar gland

serous cells (pancreatocytus exocrinus)

• form acines, ER, GA, granula zymogeni (apically)

– no striated intralobular ducts

– ductus intercalatus  d. intralobularis  d. interlobularis

d. excretorius  d. pancreaticus (+ d.p. accessorius) secretion: water, ions, (chymo-)trypsinogen,

carboxypeptidase, (deoxy-)ribonuclase, lipase, amylase, elastase

secretin much fluid, HCO3 -, neutralization of chymus

cholecystokinin much enzymes (release of granules)

• pars endocrinna – insulae pancreaticae = islets of Langerhans © David Kachlík 30.9.2015

(26)

Pancreas – pars exocrinna

acines surrounded with BM 1 – exocrinne cells of

pancreas

(pancreatocytus exocrinus)

– zymogen granula

2 – centroacinar cells

(cellula centroacinosa) 3 – intercalated duct

(ductus intercalatus)

(27)

© David Kachlík 30.9.2015

(28)

Hepar = Liver

(29)

regio

hypochondriaca dextra

© David Kachlík 30.9.2015

(30)
(31)

Liver – description

• facies diaphragmatica

– area nuda, impressio cardiaca

• facies visceralis – impression of organs (6)

– stomach, oesophagus, kidney, suprarenal gland, duodenum, right colic flexure

• margo inferior – usually non-palpable

• 4 lobes (descriptive)

– lobus dx., sin., caudatus, quadratus

• 8 segments (according to blood vessels

branching)

© David Kachlík 30.9.2015

(32)

Liver – Segments

• segment has in its center: artery, veins (branch from v. portae), bile duct

• vv. hepaticae are between segments !

• plane along v. hepatica media divides liver into lobus dx. et sin.

– surface projection called line of Rex-Cantlie (between center of fossa vesicae felleae → v. cava inf.)

• v. hepatica dx. divides right lobe into anterior (V+VI) and posterior segments (VII+VIII)

• v. hepatica sin. divides left lobe into lateral (II+III) and medial segments (IV)

(33)

© David Kachlík 30.9.2015

(34)

Liver classification (Claude Couinaud 1957) Segmentum Pars hepatis sinistra

Divisio lateralis sinistra

Segmentum posterius laterale sinistrum II Segmentum anterius laterale sinistrum III Divisio medialis sinistra

Segmentum mediale sinistrum IV

Pars posterior hepatis; Lobus caudatus

Segmentum posterius; Lobus caudatus Spigeli

I

Pars hepatis dextra

Divisio medialis dextra

Segmentum anterius mediale dextrum V Segmentum posterius mediale dextrum VIII Divisio lateralis dextra

(35)

Segmenta hepatis

• borders by vv. hepaticae

• lobus

caudatus = segmentum I

© David Kachlík 30.9.2015

(36)

Bismuth‘s clasification

(USA)

• 4 sectors

• 8 segments

• segmentum IV

– IVa – IVb

(37)

© David Kachlík 30.9.2015

(38)

Liver

vazy a fixace

• lig. teres hepatis

• lig. venosus

• lig. falciforme

• lig. coronarium dx.+sin.

• lig. triangulare dx.+sin., appendix fibrosa hepatis

• lig.hepatorenale; lig. venae cavae

fixation: suspended on v. cava inf., grows together

(39)

Liver

facies visceralis

• porta hepatis:

– v. portae

– a. hepatica propria

– ductus hepaticus dx. et sin.

– lymph nodes + nerves

• fissura lig. venosi, fissura lig. teretis

• sulcus venae cavae

• fossa vesicae biliaris

© David Kachlík 30.9.2015

(40)

• v. portae

– dorsally

• a. hepatica propria

→ r. dx. et sin.

– ventromedially

• ductus hepaticus dx. et sin.

– ventrolaterally

Porta

hepatis

(41)

Liver

blood supply – 2 circulations

• nutritive (arteries) – 25% of blood truncus coeliacus → a. hepatica

communis → a. hepatica propria (+ a.

hepatica accessoria) → r. dx.+ sin. → aa.

interlobulares

• functional (veins) – 75% of blood

v. portae → vv. interlobulares →

capillaries → vv. centrales → v. hepaticae

(dx.+ media+ sin.) → v. cava inf.

© David Kachlík 30.9.2015

(42)
(43)

© David Kachlík 30.9.2015

(44)
(45)

Liver – lymph and nerves

lymph: 3 directions

n.l. coeliaci

• n.l. mediastinales ant.

• n.l. mediastinales post.

nerves:

parasympathetic – n. X

sympathetic – truncus sympathicus  plexus coeliacus  plexus hepaticus

viscerosensory – n. phrenicus

– peritoneum under liver as far as gallbladder !!!© David Kachlík 30.9.2015

(46)

Liver – internal structure

• tunica fibrosa (capsula Glissoni)

• hepatocytes

lamina hepatocytica = trabecules of hepatocytes – spatium perisinusoiodeum = Disse‘s space

– sinusoides in between (= irregulary extended capillaries with fenestrated endothelium)

von Kupffer´s cells = macrocytophagus stellatus

• Ito´s cells = cellulae perisinusoidalis (fat storing cell)

– production of collagen for trabecules, storage of vitamin A

canaliculus bilifer (bile canaliculus) – wall is formed

(47)

Hepatocyte

• polyhedric

• oeosinophilic

• large spheroid nucleus

– can be polyploid

• GER + SER

•  mitochondria

• bile canaliculus

• tight junction

• microvilli

• Disse‘s space

• endothelium © David Kachlík 30.9.2015

(48)

Classical hepatic lobule

Lobulus hepaticus classicus = polygonalis

• Weppler 1665

• 3 zones

– central III

– intermediate II – peripheral I

• structural unit of liver parenchyma

• hexagonal shape

• v. centralis

• hepatocytes in radiate trabecules

spatium portale

(49)

• portal triad (trias hepatica)

– venula ( v. portae), PV – arteriola ( a. hepatica), A – interlobular bile duct (

ductus hepaticus), B

• simple cuboidal epithelium

perivascular fibrous capsule space of Mall

lymph capillaries

• portal lobule (lobulus portalis)

– centre = portal triad

Portal

area/canal/zone (spatium portale)

© David Kachlík 30.9.2015

(50)
(51)

© David Kachlík 30.9.2015

(52)

Liver acinus of Rappaport

Acinus hepaticus

• rhomboid

• functional unit

• according to blood supply (preterminal branch of hepatic arteriole)

• 3 zones

(53)

Spatium portale (PA):

branch of a. hepatica bile ductule

branch of portal vein

Classical hepatic lobule

Liver acinus

Portal lobule

Central vein (CV)

© David Kachlík 30.9.2015

(54)

Liver – function

• synthesis of proteins

– continuous release into blood

– albumin, fibrinogen, prothrombin, transferrin, lipoproteins...

• secretion of bile

– water, ions, bile acids, phospholipids, cholesterol, bilirubin

• metabolic

– accumulation of metabolits: TAG, glycogen, vit. A

– gluconeogenesis, glycogenolysis, deamination of AA – detoxication: oxidation, methylation, conjugation

• hemopoiesis

(55)

Intrahepatic bile ducts

bile canaliculi (canaliculus bilifer) – no own wall

intralobular bile ducts (Hering‘s canals;

canalis bilifer)

bile ductules (ductulus bilifer)

interlobular bile ducts (ductus bilifer interlobularis)

ductus hepaticus dx. et sin.

© David Kachlík 30.9.2015

(56)
(57)

© David Kachlík 30.9.2015

(58)

Bile ducts

Ductus biliferi

intrahepatic:

canaliculus bilifer  canalis bilifer of Hering

 ductus bilifer interlobularis 

extrahepatic:

 ductus hepaticus dx. et sin.  d.h. communis  connection with d. cysticus  d. choledochus (m.

sphincter d. ch.)  ampulla hepatopancreatica (m.

sphincter a. h. Oddi) 

(59)

Ductus choledochus

• pars supraduodenalis

• pars retroduodenalis

• pars pancreatica

• pars intramuralis

• ampulla

hepatopancreatica (77%)

© David Kachlík 30.9.2015

(60)

Vesica fellea/biliaris = Gallbladder

• description: fundus, corpus,

infundibulum, collum, ductus cysticus (plica spiralis Heisteri)

• arteries: truncus coeliacus → a.

hepatica communis  a. hepatica propria → r. dx. → a. cystica

• veins correspond to arteries

 v. portae

• lymph: n.l. hepatici

• trigonum cystohepaticum Caloti

(61)

© David Kachlík 30.9.2015

(62)
(63)

© David Kachlík 30.9.2015

(64)

Gallbladder – structure

• tunica mucosa

– simple columnar epithelium – frequent folds

– missing lamina muscularis mucosae – collum – mucosal glands

– pouches of mucosa into muscle layer

= Aschoff-Rokitansky‘s sinuses

(65)

Gallbladder – structure

• tunica muscularis

– plexiform

– cholecystokinin + ANS  contraction

• tunica serosa

– thick tela subserosa

– largely sessile to liver in fossa vesicae biliaris

function:

– accumulation and concentration of bile (reabsorption of water to 10%)

– 30-50 ml © David Kachlík 30.9.2015

(66)
(67)

Bile ducts – structure

• simple columnar epithelium

– cholangiocytes

– scattered goblet cells

• glandulae ductus choledochi – mucinous

• wall made of connective tissue predominantly

• missing continuous muscle layer

thin wall can be easily compressed jaundice

© David Kachlík 30.9.2015

(68)
(69)

Basic division of abdominal cavity

• cavitas peritonealis

• spatium retroperitoneale

• spatium subperitoneale

• spatium preperitoneale

© David Kachlík 30.9.2015

(70)

Cavitas peritonealis

pars supramesocolica – bursa omentalis

pars inframesocolica – levé + pravé srůstové

pole

– radix mesenterii

– excavatio rectouterina Douglasi + excavatio vesicouterina ♀

(71)

© David Kachlík 30.9.2015

(72)

Mesos – pars supramesocolica

• mesogastrium ventrale

– lig. falciforme

– omentum minus

• lig. hepatoduodenale

• lig. hepatogastricum

• mesogastrium dorsale

– lig. phrenicosplenicum, gastrophrenicum, gastrosplenicum

– lig. gastrocolicum

(73)

© David Kachlík 30.9.2015

(74)

Bursa omentalis

• ventrally: stomach, omentum minus, lig.

gastrocolicum

• dorsally: peritoneum (up), peritoneum +

pancreas, duodenum (in the middle), omentum majus – posterior layer (down)

• cranially: lobus caudatus hepatis, left diaphragmatic vault

• caudally: colon transversum, mesocolon

transvesum, omentum majus (sometimes with recessus inferior b.o.)

• left: spleen, lig. gastrophrenicum , lig.

gastrosplenicum (-lienale), lig. splenorenale (lieno-) (containing vasa splenica+cauda

(75)

Foramen omentale

(epiploicum s. Winslowi)

• entrance to omentalis from the right side

• ventrally: omentum minus (lig.

hepatoduodenale)

• dorsally: peritoneum (lig. hepatorenale)

• cranially: játra (processus caudatus lobi caudati)

• caudally: bulbus (ampulla) duodeni

• recessus superior, inferior, splenicus

© David Kachlík 30.9.2015

(76)
(77)

Mesos – pars inframesocolica

• mesenterium

– radix mesenterii

• mesoappendix

(mesocolon ascendens + descendens) → faded out

• mesocolon transversum

• mesocolon sigmoideum

• mesorectum – short

© David Kachlík 30.9.2015

(78)
(79)

© David Kachlík 30.9.2015

(80)

Recessus peritonei

• rec. subhepaticus + subphrenicus dx.+sin.

– r.s-h.dx. = Morison‘s space

• 4 at flexura

duodenojejunalis

• 3 at ostium ileocaecale

• rec. intersigmoideus Treitzi

• 1 ♂ / 2 ♀excavationes

• fossae paravesicales

(81)

Recessus peritonei

• rec. subhepaticus + subphrenicus dx.+sin.

– r.s-h.dx. = Morison‘s space

• 4 at flexura

duodenojejunalis

• 3 at ostium ileocaecale

• rec. intersigmoideus Treitzi

• 1 ♂ / 2 ♀excavationes

• fossae paravesicales + pararectales

• sulci paracolici © David Kachlík 30.9.2015

(82)

Peritoneal recesses

Recessus peritonei

(83)

Peritoneal recesses Recessus peritonei

© David Kachlík 30.9.2015

(84)

Peritoneal recesses

Recessus peritonei

(85)

Anterior abdominal wall from dorsal point of view

• plica umbilicalis mediana

• fossa supravesicalis

• plica umbilicalis medialis

• fossa inguinalis medialis = trigonum inguinale Hesselbachi

• plica umbilicalis lateralis = anulus inguinalis profundus

tříselné kýly

© David Kachlík 30.9.2015

(86)

Recessus peritonei

• pars supramesocolica cavitatis peritonealis

– bursa omentalis (recessus sup.,inf.,splenicus)

– recessus subphrenicus, subhepaticus (hepatorenalis

= spatium Morisoni)

• pars inframesocolica cavitatis peritonealis

– recessus duodenalis sup., inf., paraduodenalis, retroduodenalis

– recessus ileocaecalis sup., inf., retrocaecalis – recessus intersigmoideus (Treitzi)

– sulci paracolici

– fossa supravesicalis, inguinalis med. et lat.

– fossa paravesicalis, pararectalis

žena: excavatio vesicouterina, rectouterina (spatium

(87)

© David Kachlík 30.9.2015

Odkazy

Související dokumenty

Segmentum anterius mediale dextrum V Segmentum posterius mediale dextrum VIII Divisio lateralis dextra. Segmentum anterius laterale dextrum VI Segmentum posterius laterale

Segmentum anterius mediale dextrum V Segmentum posterius mediale dextrum VIII Divisio lateralis dextra. Segmentum anterius laterale dextrum VI Segmentum posterius laterale

Čihák, R.: Anatomie 2, Avicenum, Praha, 1988.. Moore: The Developing Human, W.B. Saunders, Philadelphia, 1982P. Development

caudati Capsula interna, crus

Digestive system II. Stomach, small and large intestine, rectum and anus. The peritoneal cavity. The pancreas and liver, bile ducts, portal circulation. Zdenek Halata, 1st

cava inferior, sinistra do

Pulmo dexter, lobus medius Segmentum laterale [S IV]. Segmentum mediale

incudis posterius (isthmus tympani posterius). Hypotympanum je dolní č ástí bubínkové dutiny pod úrovni anulu bubínku. Anteromediáln ě má hypotympanum úzký vztah ke