Pelvic floor. Perineum.
Retroperitoneal space.
Petr Valasek & Miloš Grim pvala@lf1.cuni.cz
Anatomický ústav 1. lékařské fakulty, Univerzita Karlova v Praze
2021-2022
Lacuna vasorum, lac. musculorum, canalis obturatorius
Suprapiriform foramen infrapiriform foramen
Pánevní dno Pelvic floor
1. Pelvic diaphragm
2. Urogenital diaphragm
3. Perineal muscles
Pelvic floor
1. Pelvic diaphragm
levator ani (pubovaginalis/puborectalis) + coccygeus
(2. Urogenital diaphragm)
(superficial + deep transverse perineal)
3. Perineal muscles external anal sphincter
external urethral sphincter
+ urethrovaginal sphincter + urethral compressor
ischiocavernosus bulbospongiosus
arcus tendineus m. l.a.
pelvic fascia
centrum tendineum perinei
Innervation
sacral branches
pudendal nerve (Alcock)
Onuf nucleus in S2 a S3
1. Diaphragma pelvis
Pelvic diaphragm
Pelvic diaphragm
arcus tendineus m. l.a.
pelvic fascia
centrum tendineum perinei
striated muscles from tail somites/spine thus innervated from sacral plexus
Pelvic diaphragm hiatus urogenitalis
hiatus analis
arcus tendineus m. l.a.
centrum tendineum perinei lig. anococcygeum
m. pubovisceralis
m. pubococcygeus m. iliococcygeus
m. (ischio)coccygeus
Pelvic diaphragm
M. levator ani
pars pubica – m. pubovisceralis
m. pubovaginalis m. puboprostaticus m. puboperinealis m. puborectalis – m. pubococcygeus
pars iliaca – m. iliococcygeus
M. coccygeus
pars ischiadica – m. (ischio)coccygeus
Diaphragma pelvis, view from perineum
M. levator ani (1,2,3) a m. cocygeus (4)
3 – m. puborectalis
1 – m. pubococygeus 2 – m. iliococcygeus 4 – m. coccygeus
5 – m. obturatorius int.
Pelvic diaphragm piriform muscle
Levator ani
Levator ani, tendinous arch of levator ani
Sling of the pubovaginalis muscle
Magnetic resonance image of female pelvis in sagittal plane
2008 Endopelvic Fascia in Women: Shape and Relation to Parietal P... : Obstetrics & Gynecology (lww.com)
excavatio vesicouterina excavatio rectouterina, septum vesicovaginale septum rectovaginale
2. Diaphragma urogenitale
Urogenital diaphragm
Diaphragma urogenitale
Closes hiatus urogenitalis – urethra (and vagina) pass through it.
It is connected with pelvic diaphragm in the centrum perinei.
On its surface lie erectile organs and glands.
muscles:
M. transversus perinei profundus (male only) M. sphincter urethrovaginalis (female only) M. compressor urethrae (female only)
M. transversus perinei superficialis (variable)
Fibrous structures:
Membrana perinei
Lig. transversum perinei (male only)
Centrum perinei (corpus perineale/perineal body)
3. Mm. perinei
Perineal muscles
Perineum, hráz, in narrow (obstetric) understanding:
transverse band of soft tissues between the anal orifice and posterior rim of (commissura labiorum posterior)
Broader (anatomical) term perineum (regio
perinealis) designates whole area of pelvic outlet and is divided into anterior regio urogenitalis,
and posterior regio analis. Deep boundary of
perineum is the inferior surface of diaphragma
pelvis and thus fossa ischioanalis is part of it.
Perineal muscles of female, blood supply, innervation
Perineal region, regio perinealis - Urogenital triangle, regio urogenitalis - Anal triangle, regio analis, - Ischio-anal
fossa, fossa ischioanalis (ischiorectalis) Perineum
Perineal region - blood supply, innervation n. pudendus a a. pudenda interna
Mm. perinei, svaly hráze
mm. regionis analis
m. sphincter ani externus
mm. regionis urogenitalis
m. sphincter urethrae externus + urethrovaginal sphincter
+ compressor urethrae
m. ischiocavernosus m. bulbospongiosus
Fibrous structures:
Perineal body (centrum tendineum) Anococcygeal lig.
Fossa ischioanalis
Corpus adiposum fossae ischioanalis Canalis pudendalis (Alcockův kanál)
M. sphincter ani externus (yellow)
M. sphincter ani externus
pars subcutanea – just under skin around anus, split by connective tissue radiating into nearby skin pars superficialis – lies above the subcutaneous part, 0,5 - 1,5 cm thick and 1,5 cm high – strongest part of the sphincter
pars profunda – forms a ring at the level of m.
puborectalis and together they make m.
compressor recti, the most important part of continentia alvi
Function: permanent contraction – relaxes only during defecation
Innervation: n. pudendus
Female external genitalia and perineal muscles - Bulbospongiosus, Ischocavernosus, Compressor of urethra, Urethrovaginal sphincter, Superficial transverse perineal muscle
m. levator ani, m. sphincter ani externus, centrum perinei
Vagina (kolpos) levator ani, superficial transverse perineal muscle bulbospongiosus muscle, ischiocavernosus muscle,
sphincters, levator ani (pubovaginal)
Ischioanal fossa, middle part, Alcock’s canal
Ischioanal fossa
M. sphincter urethrae externus
lies in and above the level of diaphragma urogenitale,
around the urethra, it contains slow muscle fibres for long- term contraction – tone
caudal fibres pass onto sides of vagina, cranial to the apex of prostate
Innervation via pudendal nerve from motoneurons of Onuf nucleus in S2 a S3
M. sphincter urethrovaginalis, M. compressor urethrae
Zijta M et al. Clin Anat 26:110–114 (2013)
Axial T2-weighted image of a 26-year-old nullipara.
C demonstrates the multidirectional organization of the
complex pelvic floor anatomy.
The per-voxel vector values are color coded as follows:
green (anteroposterior direction), blue (craniocaudaldirection),
and red (mediolateral direction).
3b. Mm. perinei Perineal muscles
DEVELOPMENT
DSCN3423.JPG
kuře
Gallus gallus domesticus
křepelka
Coturnix coturnix japonica
Segmental origin of muscles
quail chick
ED3
ED10
Svaly DK
Příklad: somit 32
Molecular analysis of chick cloacal musculature development
Phase 1 – migration do leg - „In“
Pax3
MyoD
ED3.5
ED 5
ED 5 ED 6 ED 7
ED 8 ED 9
Phase 2 – extension from leg - „Out“
MyoD
26
32
The base of a leg gives off muscle cells for cloaca
GFP chick kuře
ED 4 wing ED10
Mouse cloacal-perineal muscles
1. Also murine cloacal muscles develop from flexors
11.5 13.0
12.5
14.5
13.5
LA SAE
Valasek et al., Development 2005
MyoD
wt
cMet -/-
in cMet-/-
2. cMet -/- confirms migratory mechanism
MyHC
Pudendal nerve and its unusual course…
Pelvic floor
&
BIRTH
Female pelvic types:
A. Gynecoid (40%) typical, smooth anterior and posterior segment.
B. Android (30%) narrow anterior segment - wedged aditus pelvis.
C. Anthropoid (20%) aditus pelvis anteroposterior oval.
D. Platypeloid (výskyt 3%) aditus pelvis transverse oval.
26cm
29cm
31cm
Comparative anatomy on 3-D MRI of the urogenital sinus and the periurethral area before and during the second stage of labor during childbirth Apr 2018
The levator hiatus in axial plane with minimally distensible (left) and highly distensible puborectalis muscle (middle) compared to the
dimensions of fetal head at the term (right).
The ultrasound data sets of 227 nulliparous women examined at 36–38 week’s gestation were investigated. Minimal hiatal diameters were measured at rest, on Valsalva and pelvic floor muscle contraction. Results: some women will have to distend only 25%, others by 245%.
Since childbirth-related trauma to the levator ani is common and clinically important, one should consider potential preventative measures. One approach would be to avoid vaginal delivery by performing elective
Caesarean Section. (Švabik et al. 2009)
Normal condition Avulsion after childbirth MRI picture of levator ani muscle
Perineal region - blood supply, innervation n. pudendus a a. pudenda interna
n. ilioinguinalis
n. pudendus
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2256208717300317
Regional anesthesia guided by ultrasound in the pudendal nerve territory 2017
Plexus hypogastricus inferior, parasympathetic fibres from sacral nerves
Retroperitoneal space
Diaphragm Pelvis Peritoneum
Backbone, ribs, muscles
Retroperitoneal space
Vena cava inferior, aorta abdominalis, a. mesenterica inferior
Portal circulation vs. inferior v. cava
Nerves of retroperitoneal and subperitoneal spaces
Lumbar and sacral plexuses,
Abdominal and pelvic plexuses and ganglia of autonomic system
Retroperitoneal space, topography of its organs and main vessels
Internal iliac artery, blood vessels of the pelvis
Lymph nodes and ducts on posterior abdominal wall and pelvis
Nodi lymphatici pelvici
Pelvic arteries
AORTA AIC dx
AIC sin
Vena iliaca interna
Sources of illustrations:
Gray´s Anatomy,
Sobottův atlas anatomie člověka, Grada, 2007 Grim, Druga: Základy anatomie, 5. díl
Benninghoff, Drenckhahn: Anatomie I., II.
Carlson,B.M.: Human Embryology and Developmental Anatomy, archiv autora
Literature:
Čihák R: Anatomie 2, Grada 2002, (3. vydání březen 2013) Grim, M., Druga, R.et al: 5. Anatomie krajin těla. Praha,
Karolinum, Galén, 2010; 3. Trávicí, dýchací, močopohlavní a endokrinní systém, Praha, Karolinum, Galén, 2005,
Lüllmann-Rauch R.: Histologie, překlad 3. vydání , Grada 2012 Sadler T. W: Langmanova lékařská embryologie, překlad 10.
vydání , Grada 2011,
Junqueira´s Basic Histology 12th Edition, 2010